ტალღოვანი თუთიყუში NEW

გთხოვთ!

ამ საიტიდან რომელიმე ფორუმზე ინფორმაციის განთავსების შემთხვევაში, მიუთითოთ პირველწყარო (ანუ ჩვენი საიტი) – www.FlorAnimals.wordpress.com

სხეულის სიგრძე 16-20 სანტიმეტრი, ფრთის – 9-9,5 მმ-მდე, კუდის – 8-10 სმ. წონა დაახლოებით 40-45 გრამი. კუდის სიგრძის გამო შედარებით დიდი ჩანს. მისი ძირითადი – ბუნებრივი შეფერილობა მწვანეა. თავის წინა ნაწილი და ყელი ყვითელი აქვს. თითო ლოყაზე აქვს თითო ლურჯი ლაქა, ლაქების ქვეშ კი რამოდენიმე შავი წერტილია. თავის უკანა ნაწილი და ზურგის ზედა ნაწილი ღია მწვანეა, მუქი ტალღისებრი ზოლებით   დაფარული. ფრთებზე ზოლები უფრო მკვეთრი ხდება, შავი. კუდის ორი ყველაზე გრძელი ბურდღა მუქი ლურჯი ან შავი ფერისაა.

ტალღისებრებს გრძელი კიბისებრი კუდი აქვთ. თვალები მუქი ლურჯი, სარტყელი – თეთრი.
ნისკარტი ბარტყებს აქვთ შავი, ხოლო ზრდასრულ ფრინველებს კი თივისფერი, მოყვითალო. ნისკარტის ზედა ნაწილი (ცვლილოვანა) კარგად აქვთ გამოკვეთილი, რითაც დგინდება ფრინველის სქესი. ზრდასრულ მამალს ის ლურჯი ან მუქი ცისფერი აქვს, მდედრს კი – მოვარდისფრო, უფერული ან მოყავისფრო.

ტალღისებრი თუთიყუში მსოფლიოში ყველაზე გავრცელებულია თუთიყუშის მოყვარულებს შორის. ის საკმაოდ ადვილად “თვინიერდება” და პატრონის მონდომების შემთხვევაში “ლაპარაკსაც” დაიწყებს. მაგრამ არ უნდა დაგვავიწყდეს ისიც, რომ ეს ყველაფერი ძალზე ინდივიდუალურია. შეიძლება ერთმა თუთიყუშმა ლექსების დაზეპირება შესძლოს, მეორემ ორი-სამი სიტყვა ისწავლოს, მესამემ კი საერთოდ ვერაფერი. ამიტომ ყიდვის წინ უნდა წინასწარ მოვემზადოთ იმისათვის, რომ შეიძლება ჩვენი თუთო სრულიად არ აღმოჩნდეს ისეთი, როგორის ყიდვაზეც ჩვენ ვოცნებობდით

საერთოდ, ფრინველებს ტემპერატურა ყველაზე მაღალი აქვთ – 40-41 გრადუსი, რის გამოც მათი მეტაბოლიზმიც მაღალია. ამიტომ მათ ესაჭიროვებათ კარგი და მუდმივი კვება, რადგან თუნდაც ცოტა ხნით საკვების ნაკლებობამ შეიძლება გამოიწვიოს ავადმყოფობა და საბოლოოდ სიკვდილიც.
ტალღისებრები   იკვებებიან სხვადასხვა   მარცვლეულით. სამშობლოში – ავსტრალიაში ისინი ძირითადად კენგურუს ბალახის თესლს ჭამენ. ბუნებაში ამასთან ერთად ისინი დიდი რაოდენობით მრავალფეროვან საკვებსაც პოულობენ – კენკრას, სხვა მარცვლეულს, ტოტებს, ხილს, მცირე მწერებს, რასაც ისინი ვერ ღებულობენ სახლის პირობებში. მიუხედავად ამისა, გალიებში ცხოვრება მათ არ უძნელდებათ და კარგად ეგუებიან ცხოვრების ასეთ სახეს. ისინი გალიებში წარმატებულად მრავლდებიან მრავალი წლის განმავლობაში. კარგად მიირთმევენ

სახლის პირობებში ტალღისებრი თუთიყუშის ძირითადი საკვები არის მარცვლეულ კულტურათა “ნარევი”, რომელიც ყოველ ზოომაღაზიაში იყიდება. მასში შედის სხვადასხვა მარცვლები, როგორიცაა პროსო (იხ. 1-2 სურათებზე), ხორბალი, ქერი, თესლი კანარის ჩიტებისათვის (იხ. 3 სურათზე) და სხვა. დამატებითად შეგიძლიათ მისცეთ მზესუმზირის მარცვლები, მაგრამ მცირე რაოდენობით, რადგან ის ძალიან ასუქებს ფრინველს, რაც უარყოფითად მოქმედებს მათ ჯანმრთელობაზე.

ტალღისებრი ტუთიყუშები დიდი სიამოვნებიტ ჭამენ ბალახეულის თესლებსა. მაგალითად ბაბუაწვერასა და მრავალძარღვას. ბაბუაწვერას თესლი შემდეგნაირად უნდა ააგროვოთ: ის აქვს მხოლოდ თეთრ ბაბუაწვერას (ანუ როდესაც ყვითელი ყვავილი გადაიქცევა თეთრ “წვერებად”). ეს “თეთრი წვერი” უნდა ფრთხილად მოწყვიტოთ და მაკრატლით მოაჭრათ ზედა ნაწილი, დარჩება მხოლოდ თესლები. მრავალძარღვის თესლების ასაგროვებლად საკმარისია მხოლოდ მისი მოწყვეტა და გაშრობა. ამის შემდეგ თესლები თვითონ მოსცილდებიან ღეროს.
გარდა ამ საკვებისა, აუცილებელია მათთვის მოხარშული კვერცხის, ფაფების, ხაჭოსა და რძეში დასველებული ტეთრი პურის მიცემა. მაგრამ უნდა გაითვალისწინოთ, რომ ეს ყველაფერი უნდა მისცეთ ძალიან მცირე რაოდენობით.
ფაფებში იგულისხმება მოხარშული ბრინჯი ხორბალთან, ქერთან და პროსოსთან ერთად. ამის ჭამას ფრინველი უნდა მიეჩვიოს თავიდანვე, თორემ ზრდასრული თუთიყუში ფაფას   ნაკლებად შეჭამს.
მოხარშული კვერცხი ვიტამინების დიდი წყაროა მათთვის. ის შეიცავსცილას, ცხიმებს, კალციუმს, ფოსფორს, ნატრიუმსა და ვიტამინებს – A, B, D.
კვერცხი დაახლოებით 7-8 წუთის მანძილზე უნდა იხარშებოდე, ამის შემდეგ დაუჭერით პატარ-პატარა ნაჭრებად და აურიეთ დაფშვნილ თეთრი პურის სუხარებს. ერთი თუთიყუშისთვის სასურველია არაუმეტეს 5-7 გრამის მიცემა.ასეთი ნარევის მიცემა

A S T U

საიტის ერთ-ერთი მეგობრის – გიორგი შოვნაძის სტატია ტალღისებრი თუთიყუშების შესახებ

ამ სტატიაში მე შევეცდები მოგაწოდოთ ამომწურავი ინფორმაცია ტალღისებურ თუთიყუშებზე, რათა უკეთესად გაიცნოთ ამ თუთიყუშების სახეობა. უპირველესყოვლისა დიდი მადლობა საიტის დამაარსებელს, რადგან ამ საიტის საშუალებით ბევრი ადამიანი შესძლებს მეტნაკლებად მიიღოს ინფორმაცია ამა თუ იმ ცხოველის თუ ფრინველის შესახებ, აგრეთვე სამკურნალო პრეპარატებზე და კვების პროდუქტებზე.
მაშ დავიწყოთ: ტალღისებური თუთიყუშის (იგივე ტალღოვანი, Волнистый Попугай) გავრცელების არეალი მოიცავს ხშირ ტყიან და ბუჩქოვან ადგილებს, სადაც ბევრია თავშესაფარი და ბუდისთვის გამოსადეგი ხის ფუღუროები. თავისი ბუნებით ეს თუთიყუშები ძალიან ხალისიანი და მოთამაშე ფრინველები არიან, განსაკუთრებით დილის საათებში უყვართ ცელქობა და ჟრიამული, რაც ერთობ მომაბეზრებელი ხდება ზოგიერთი პატრონისთვის, ამიტომ სანამ იყიდით ამ თუთიყუშს (და საერთოდ ცოცხალ არსებას) ჯერ გაარკვიეთ ამ სახეობის ქცევის თავისებურებები.
ტალღისებრის შერჩევა: მაშ ასე,თქვენ გადაწყვიტეთ იყიდოთ ამ სახეობის თუთიყუში და არ იცით თუ რა პარამეტრებით და რა წესების დაცვით უნდა შეარჩიოთ ეს ჩიტი? უპირველეს ყოვლისა უნდა დარწმუნდეთ, რომ ჩიტი ჯანმრთელია, ანუ მას უნდა ჰქონდეს ღია ფერის, სუფთა ბუმბული, ცოცხალი ფერები, იგი არ უნდა იყოს მობუზული და თავი არ უნდა ჰქონდეს ფრთაში ჩამალული. ის არ უნდა კანკალებდეს და კლოაკაც სუფთა უნდა ჰქონდეს (სკინტით მოსვრილი კლოაკა ფრინველის ავადმყოფობაზე მიანიშნებს). ფრინველს არც ფეხებზე და არც ნისკარტზე არ უნდა ჰქონდეს რაიმე მოთეთრო წამონაზარდები, რაც მიანიშნებს სოკოვან დაავადებებზე. უმჯობესია, თუ გალიასთან ერთად შეიძენთ ცარცსა და მინერალურ ქვას (რომელიც წააგავს წვრილად დაფშვნილ ხრეშს, მარცვლის ზომები არ უნდა აღემატებოდეს 1–1,2 მმ.–ს, ის ეხმარება კუჭს მაგარი და ხმელი მარცვლების გადამუშავებაში), რაც ზოომაღაზიაშივე იყიდება (თითოელი ღირს დაახლოებით ლარი). აგრეთვე არ დაგავიწყდეთ უყიდოთ სათამაშო, რომლებიც მრავლადაა ზოომაღაზიებში.  შეეცადეთ უყიდოთ ისეთი სათამაშო, რომელიც იოლად არ ფუჭდება, არ ძვრება რაიმე დეტალები და ასე შემდეგ, რომ თუთიყუშმა არ გადაყლაპოს. თქვენ თვითონაც შეგიძლიათ მათთვის სათამაშოების დამზადება. სათამაშოები, რა თქმა უნდა, არ უნდა იყოს დამზადებული ტოქსიკური ნივთიერებებისაგან.  თუ ყიდულობთ მხოლოდ ერთ თუთიყუშს, უყიდეთ მას პატარა სარკეც, რომ არ მოიწყინოს. ხშირად იძახიან ხოლმე, რომ თუ სარკეს დაუკიდებ, თუთიყუში ლაპარაკს ვეღარ ისწავლის, რაც არ შეესაბამება სიმართლეს (თუმცა ლაპარაკი უნდა ისწავლოს მხოლოდ და მხოლოდ მარტოდ ყოფნის დროს). მე ახლაც მყავს ჩიკო, იგი მამალია და ჩვენი ოჯახის ძალიან მოსიყვარულე წევრია, ლაპარაკობს ყველაფერს, რაც შეისწავლა და გამუდმებით  იყურება ხოლმე ოჯახის წევრებისკენ, რათა დარწმუნდეს რომ ყურადღების ცენტრშია. რაც უფრო ხმამაღლა ვლაპარაკობთ მით უფრო უმატებს ხოლმე ჟრიამულს და ლაპარაკს. ჩიკო ვიყიდე, როცა ჯერ კიდევ პატარა – თვენახევრის იყო, სწორედ ამ ასაკის ტალღისებრის (და საერთოდ ყველა თუთიყუშის) ყიდვაა რეკომენდირებული, რათა უკეთესად მიიჩვიოთ და ლაპარაკიც ასწავლოთ, რაც ძალიან კარგად გამოსდით (ძალიან სასაცილოდ ლაპარაკ–ჟღურტულებენ ცხვირში). ჩიკოს აგრეთვე ჰყავს ცოლი (ეს დედალი ვუყიდე უკვე მერე, ერთი წლის შემდეგ), რომელმაც ერთხელ უკვე გამოჩეკა ბარტყი, (სამწუხაროდ მხოლოდ ერთი) ახლა კიდევ 4 კვერცხი დადო და იმედია, კიდევ დადებს. მცდარია ის აზრიც, რომ თუ მოლაპარაკე თუთიყუშს წყვილს მიუყვან აღარ ილაპარაკებსო, ჩემი ჩიკო თავის გულის სწორს ძალიან ბევრს ელაპარაკება ხოლმე. ხო კიდევ ერთი, უყიდეთ ჩიტს სპეციალური ვიტამინები, რომლებიც ერთობ საჭიროა ხოლმე, ბუმბულის ცვენის (линька) დროს განსაკუთრებით. შეგიძლიათ ნახოთ ჩემი ჩიკოს ვიდეო აი ლინკიც:

სახლში მიყვანა და სწორი ადგილის შერჩევა გალიისთვის: სახლში მიყვანის შემდეგ შეეცადეთ გალია ისეთ ადგილას დადგათ, სადაც ბევრი ადამიანი არ ტრიალებს და ხმაურიც შესაბამისად ნაკლებია. ეს კეთდება თავიდანვე, რადგან  ფრინველს სტრესი არ მივაღებინოთ, რაც ხშირად გამოიხატება ხოლმე თხელ, წყალ-წყალა სკლინტის გამოყოფაში(არ შეგაშინოთ ამან). გალია არ უნდა იდგას რაიმე ელექტრო მოწყობილობაზე, სასურველია თავიდან სახის სიმაღლეზე დადგათ გალია, რათა ჩიტი პირდაპირ გხედავდეთ; ხელები არასოდეს დააფაროთ გალიას ზევიდან, ასეთი ქმედება მისთვის  ასოცირდება მტაცებლებთან. გალია არ დადგათ სამზარეულოში, რათა გაზისა და საჭმლის ორთქლმა არ შეაწუხოს ფრინველი. ვინაიდან გალიიდან ცვივა ბუმბული და საკვების ნარჩენები, გალიის განთავსება სამზარეულოში, ჰიგიენის თვალსაზრისითაც მიუღებელია.

სწორი კვება და მოვლა: რაც შეეხება კვებას ეს არც თუ ისეთი რთული საქმეა პატრონისთვის თუ იცის რა,როგორ და რა დროს მისცეს საჭმელი ჩიტუნას.არის უამრავი საკვები,რომლებიც გამდიდრებულია ვიტამინებით და შეიცავს ძალიან ბევრი სახის საკენკს(მარცვლეულს).შეიძინეთ ისეთი კოლოფები ან ცელოფნის პაკეტები,რომლებშიც ჰერმეტულობა არ არის დარღვეული(არსებობს საშიშროება რო შიგნით ბინადრობდეს სოკოვანი ან რაიმე სხვა დაავადების მაპროვოცირებელი ორგანიზმები,აგრეთვე რაიმე სახეობის წვრილი მწერები რაც იგივე საშიშროებას წარმოადგენს ჩიტისთვის ან თუ წონით იყიდით ,იყიდეთ ხოლმე ერთი და იგივე ადამიანისგან ან მაღაზიაში სადაც სისუფთავეა).აჭამეთ ზომიერად და არ აშიმშილოდ ჩიტი,ერთი დღის რაციონი შეადგენს თითქმის ერთი ჩაის კოვზ საკენკს(ცოტა მეტი),ეს იმ შემთხვევაში თუ მას აძლევთ აგრეთვე ხილს და ბოსტნეულს.ხილიდან ძალიან უყვართ:ვაშლი (მსხალი არ მისცეთ–შეიცავს მავნე ნივთიერებებს ჩიტისტთვის) ხოლო ბოსტნეულიდან:ძალიან უყვართ სტაფილო,ცოტაოდენი ჭარხალი,მწვანე სალათის ფოთლები(სასურველია ოხრახუში არ მისცეთ) და ეს ყველაფერი ძალიან კარგად გარეცხილი,რათა გამოირიცხოს დაავადებების შეყრა ჩიტზე.ამ სახის თუთიყუშებს არ უყვართ ორპირი ქარი(სკვაზნიაკიJ)ცივდებიან ძალიან მალე,რაც ისევ და ისევ სკლინტის თხელ კონსტიტენციაში გამოიხატება.პირდაპირი მზის სხივების ქვეშ ყოფნაც ძალიან საზიანოა,შეეცადეთ გალია ისეთ მდგომარეობაში დადგათ,რომ მზე ნახევრად ანათებდეს გალიაში ან ნახევრად რაიმე ნივთი ააფაროთ გალიას(მზის სხივების ზემოქმედებისას გამომუშავდება D ვიტამინი,ეს აუცილებელია).თუკი იმ ოთახში ტემპერატურა არ არის დაბალი შეგიძლიათ კვირაში ერთხელ აბანაოთ ჩიტუნია(კვირაში ერთხელ ჩამოუკიდეთ ხოლმე ეს საბანაო მოწყობილება გალიაზე) ანუ ბევრი საბანაო მოწყობილობები იყიდება ზოომაღაზიებში,სხვადასხვანაირები.

ამ სახეობის თუთიყუშები იოლად მრავლდებიან სახლის პირობებში (თუნდაც ჩემი ჩიკოს და ჩიკიტას მაგალითი მიუთითებს ამაზე). მოზრდილ მამალს ნისკარტის თავზე (ანუ ნესტოები, იგივე ცვლილოვანა) აქვს ცისფერი ან ლურჯი, ხოლო დედალს მუქი მოყავისფრო. ტალღისებრთა სქესების უკეთ გარჩევის მიზნით, გადაიკითხეთ ტალღისებრთა აღწერა, ამავე გვერდის დასაწყისში.